چگونه سایت را از HTTP به HTTPS تغییر دهیم؟

آیا تا به حال به قفل سبز رنگ کنار آدرس وب‌سایت‌ها در مرورگر خود دقت کرده‌اید؟ این قفل کوچک، نماد امنیت و اعتماد در دنیای دیجیتال است. در عصری که امنیت داده‌ها حرف اول را می‌زند، انتقال از پروتکل قدیمی HTTP به نسخه امن آن یعنی HTTPS اهمیت بسیار زیادی دارد. پروتکل HTTPS  به‌عنوان زیرساخت بنیادین برای تضمین امنیت، حفظ حریم خصوصی و ایجاد یک تجربه کاربری قابل اعتماد، نقشی بسیار مهم برای وب‌سایت‌ها ایفا می‌کند. اما HTTP و HTTPS چه تفاوت‌هایی با هم دارند؟ و چرا داشتن HTTPS برای هر وب‌سایتی ضروری است؟ در این مقاله، به تمام این سوالات پاسخ می‌دهیم و به صورت گام‌به‌گام، شما را در فرآیند کامل انتقال سایتتان به HTTPS راهنمایی می‌کنیم.

چرا باید سایت خود را به HTTPS منتقل کنید؟ (مزایا و دلایل)

تصمیم برای مهاجرت به HTTPS یکی از مهم‌ترین اقدامات برای بهبود وب‌سایت شماست. این تغییر فراتر از یک موضوع فنی است و مستقیماً بر سه حوزه کلیدی تأثیر می‌گذارد: امنیت سایت، سئو تکنیکال و اعتماد کاربران. برای درک عمیق‌تر این موضوع، بیایید تأثیر HTTPS را بر هر یک از این سه ستون اصلی بررسی کنیم:

برای درک عمیق‌تر این موضوع، بیایید تأثیر HTTPS را بر هر یک از این سه ستون اصلی به صورت جداگانه بررسی کنیم:

بهبود سئو و کسب رتبه بهتر در گوگل

یکی از پرتکرارترین سوالات این است که آیا انتقال به HTTPS روی سئو تاثیر دارد؟ پاسخ کوتاه و صریح، بله است. گوگل از سال 2014 رسماً اعلام کرد که HTTPS را به عنوان یک سیگنال رتبه‌بندی مثبت در نظر می‌گیرد. این یعنی وب‌سایت‌هایی که از این پروتکل امن استفاده می‌کنند، در نتایج جستجو نسبت به رقبای خود از برتری نسبی برخوردارند. اگرچه این تأثیر به تنهایی معجزه نمی‌کند، اما در کنار سایر فاکتورهای سئو تکنیکال، می‌تواند به بهبود جایگاه شما کمک شایانی کند. علاوه بر این، بسیاری از تکنولوژی‌های جدید وب که بر سرعت و عملکرد سایت تأثیر مثبت دارند (مانند پروتکل‌های HTTP/2  و HTTP/3)، تنها بر بستر امن HTTPS قابل استفاده هستند که این خود یک مزیت عملکردی مهم محسوب می‌شود.

افزایش اعتماد کاربران با نماد قفل امن

اما HTTPS چگونه باعث افزایش اعتماد کاربران می‌شود؟ پاسخ در روانشناسی و نشانه‌های بصری نهفته است. وقتی کاربری وارد سایت شما می‌شود، مرورگرهای مدرن مانند کروم، فایرفاکس و سافاری به‌وضوح وضعیت امنیتی سایت را نمایش می‌دهند. سایتی که با HTTPS بارگذاری می‌شود، یک قفل سبز یا خاکستری رنگ در نوار آدرس به نمایش می‌گذارد که به کاربر القا می‌کند که این اتصال امن است. در مقابل، برای سایت‌های HTTP، هشدارهایی مانند “Not Secure”  (ناامن) نمایش داده می‌شود. این هشدار، به خصوص اگر سایت شما دارای فرم‌های ورود، ثبت‌نام یا درگاه پرداخت باشد، می‌تواند باعث خروج کاربران و کاهش نرخ تبدیل شود. نمایش قفل امن به صورت ناخودآگاه، حس اعتماد و حرفه‌ای بودن را به مخاطب منتقل می‌کند.

تضمین امنیت داده‌ها و جلوگیری از حملات سایبری

شاید اساسی‌ترین پرسش این باشد که اهمیت HTTPS برای امنیت داده‌ها و جلوگیری از حملات سایبری چیست؟ در واقع، این اصلی‌ترین دلیل وجود HTTPS است. پروتکل قدیمی HTTP، داده‌ها را به صورت متن خام بین مرورگر کاربر و سرور شما منتقل می‌کند. این یعنی اگر یک هکر در میانه راه این ارتباط را شنود کند، می‌تواند تمام اطلاعات رد و بدل شده، از جمله نام‌های کاربری، رمزهای عبور، اطلاعات کارت‌های بانکی و پیام‌های شخصی را به‌راحتی بخواند و سرقت کند. HTTPS با استفاده از رمزگذاری، این داده‌ها را به کدی درهم‌ریخته تبدیل می‌کند که برای هر کسی به جز مرورگر کاربر و سرور شما، غیرقابل خواندن است. این لایه امنیتی قدرتمند، از اطلاعات حساس کاربران شما محافظت کرده و جلوی بخش بزرگی از حملات سایبری را می‌گیرد و امنیت سایت شما را به شکل چشمگیری افزایش می‌دهد.

پیش‌نیازها و آمادگی‌های لازم قبل از انتقال به HTTPS

قبل از اینکه وارد مراحل فنی نصب و ریدایرکت شوید، برداشتن چند گام مقدماتی برای آماده‌سازی، موفقیت‌آمیز بودن فرآیند و جلوگیری از مشکلات احتمالی ضروری است. این پیش‌نیازهای حیاتی به دو بخش اصلی تقسیم می‌شوند:

1. انتخاب و تهیه گواهینامه SSL مناسب

اولین و اساسی‌ترین پیش‌نیاز برای فعال‌سازی HTTPS، داشتن یک گواهینامه SSL/TLS (اس‌اس‌ال/تی‌ال‌اس) است. اما گواهینامه SSL چیست و چرا به آن نیاز داریم؟ به زبان ساده، این گواهینامه یک فایل داده کوچک است که روی سرور شما نصب می‌شود و دو وظیفه کلیدی بر عهده دارد:

• احراز هویت: هویت وب‌سایت شما را برای کاربران تایید می‌کند و به آن‌ها اطمینان می‌دهد که به یک سایت جعلی متصل نشده‌اند.
• رمزگذاری (Encryption): تمام داده‌های رد و بدل شده بین سرور و مرورگر کاربر را رمزگذاری می‌کند تا از شنود و سرقت اطلاعات توسط هکرها جلوگیری کند.

این گواهینامه‌ها توسط یک نهاد معتبر به نام Certificate Authority (مرجع صدور گواهی) صادر می‌شوند. برای انتخاب گواهینامه مناسب، باید با انواع گواهینامه‌هایSSL  و تفاوت‌هایشان آشنا باشید:

• DV (Domain Validated): ساده‌ترین نوع که تنها مالکیت دامنه را تایید می‌کند و برای وبلاگ‌ها و سایت‌های کوچک ایده‌آل است.
• OV (Organization Validated): علاوه بر دامنه، هویت سازمان شما را نیز تایید می‌کند و برای سایت‌های شرکتی و تجاری مناسب است.
• EV (Extended Validation): بالاترین سطح اعتبارسنجی را دارد و برای بانک‌ها و فروشگاه‌های بزرگ اینترنتی استفاده می‌شود.

ممکن است این سوال برای شما پیش بیاید که چگونه می‌توانم SSL رایگان برای سایتم دریافت کنم؟ خوشبختانه به لطف سروریس‌هایی مانند Let’s Encrypt، اکثر وب‌سایت‌ها نیازی به پرداخت هزینه ندارند. Let’s Encrypt  یک مرجع صدور گواهی رایگان و معتبر است که گواهینامه DV را ارائه می‌دهد.

2. تهیه نسخه پشتیبان کامل از وب‌سایت (اقدام حیاتی)

این مرحله شاید مهم‌ترین پیش‌نیاز قبل از هرگونه تغییر فنی باشد. همیشه، قبل از شروع فرآیند مهاجرت از http به https، یک نسخه پشتیبان کامل (Full Backup) از تمام فایل‌های سایت و همچنین دیتابیس خود تهیه کنید. این بکاپ، بیمه‌نامه شماست. اگر در هر یک از مراحل بعدی با خطایی مواجه شوید که عملکرد سایت را مختل کند، به‌راحتی می‌توانید با بازگردانی این نسخه پشتیبان، سایت را به حالت پایدار قبلی برگردانید و از ساعت‌ها دردسر و زیان احتمالی جلوگیری کنید.

مراحل گام به گام انتقال سایت به HTTPS

پس از آماده‌سازی پیش‌نیازها، نوبت به اجرای مراحل فنی می‌رسد. این فرآیند به سه بخش اصلی تقسیم می‌شود:

1. نصب گواهینامه SSL روی هاست

این اولین قدم عملی برای مهاجرت به https است. روش نصب، با توجه به پنل مدیریت هاست (CPanel, DirectAdmin) شما کمی متفاوت است.

گواهینامه SSL را چگونه نصب کنیم؟ (آموزش نحوه نصب ssl در cpanel و DirectAdmin)

در cPanel

• وارد حساب کاربری سی‌پنل خود شوید.
• در بخش “Security”، گزینه‌ای به نام “SSL/TLS Status” یا “Let’s Encrypt SSL” را پیدا کنید.

• در صفحه بازشده، لیستی از دامنه‌های خود را مشاهده می‌کنید. دامنه‌ای که می‌خواهید برای آن SSL فعال کنید را انتخاب و روی دکمه “Run AutoSSL” یا “Issue” کلیک کنید.

• سی‌پنل به صورت خودکار فرآیند صدور و نصب گواهینامه را انجام می‌دهد. این فرآیند ممکن است چند دقیقه طول بکشد.

در DirectAdmin

• وارد حساب کاربری دایرکت ادمین خود شوید.
• به بخش “Account Manager” بروید و روی “SSL Certificates” کلیک کنید.

• در این صفحه، تب “Free & automatic certificate from Let’s Encrypt” را انتخاب کنید.
• اطلاعات مورد نیاز را وارد کنید، دامنه‌هایی که می‌خواهید شامل گواهینامه شوند را انتخاب و روی دکمه “Save” کلیک کنید.
• سیستم به طور خودکار گواهینامه را برای شما نصب خواهد کرد.

چگونگی تأیید نصب موفقیت‌آمیز  SSL

پس از نصب، می‌توانید با مراجعه به ابزارهای آنلاین مانند SSL Checker، آدرس دامنه خود را وارد کنید. این ابزارها به شما نشان می‌دهند که آیا گواهینامه به درستی نصب شده است، تاریخ انقضای آن چه زمانی است و چه کسی آن را صادر کرده است.

2. تنظیمات مربوط به وردپرس (در صورت استفاده از وردپرس)

اگر سایت شما با وردپرس ساخته شده است، باید تنظیمات داخلی آن را نیز برای کار با HTTPS به‌روز کنید. در ادامه به این سوال پاسخ می‌دهیم که چگونه سایت وردپرس را به https تغییر دهیم.

تغییر آدرس سایت در تنظیمات عمومی وردپرس

• وارد پیشخوان وردپرس خود شوید.
• به بخش “تنظیمات” (Settings) و سپس “عمومی” (General) بروید.
• در دو فیلد “نشانی وردپرس” و “نشانی سایت “، پیشوند http را به https تغییر دهید.
• تغییرات را ذخیره کنید. پس از این کار، احتمالاً از پیشخوان خارج می‌شوید و باید مجدداً با آدرس جدید (HTTPS) وارد شوید.

استفاده از افزونه‌های SSL (روش آسان)

برای کاربرانی که نمی‌خواهند درگیر کدهای پیچیده شوند، استفاده از افزونه یک راه حل عالی است. افزونه‌هایی مانند “Really Simple SSL”  به‌طور خودکار اکثر تنظیمات لازم را انجام می‌دهند. این افزونه پس از نصب و فعال‌سازی، SSL  شما را شناسایی می‌کند و سایت را برای استفاده از آن پیکربندی می‌کند. همچنین به رفع مشکلات رایج مانند خطای محتوای ترکیبی (Mixed Content) کمک می‌کند.

به‌روزرسانی URL‌های داخلی دیتابیس

حتی پس از تغییر آدرس در تنظیمات، ممکن است هنوز لینک‌های زیادی در محتوای پست‌ها، برگه‌ها و تنظیمات قالب شما با http شروع شوند. این لینک‌ها باید به https آپدیت شوند. برای این کار می‌توانید از افزونه‌هایی مانند “Better Search Replace”  استفاده کنید. کافی است در این افزونه، عبارت http://yourdomain.com را جستجو و با https://yourdomain.com  جایگزین کنید.

3. ریدایرکت 301 از HTTP  به HTTPS

این مرحله یکی از مهم‌ترین بخش‌های فرآیند است. شما باید به موتورهای جستجو و مرورگرها بگویید که آدرس اصلی سایت شما برای همیشه به نسخه HTTPS تغییر کرده است.

• چرا ریدایرکت 301 ضروری است؟ زیرا ریدایرکت 301 (301 Redirect) یک انتقال دائمی است. این کار دو دلیل اصلی دارد:
• حفظ اعتبار سئو: تمام اعتبار و رتبه‌ای که صفحات HTTP شما در گوگل کسب کرده‌اند، با استفاده از ریدایرکت 301 به صفحات جدید HTTPS منتقل می‌شود. بدون این کار، گوگل نسخه‌های HTTP و HTTPS را دو صفحه مجزا در نظر می‌گیرد که منجر به محتوای تکراری و از دست رفتن رتبه می‌شود.
• تجربه کاربری: اگر کاربری آدرس قدیمی (HTTP) سایت شما را در مرورگر وارد کند یا روی لینکی قدیمی کلیک کند، به طور خودکار به نسخه امن HTTPS هدایت می‌شود و با خطای “یافت نشد” مواجه نخواهد شد.

پس بهترین راه برای ریدایرکت HTTP به HTTPS چیست؟ پاسخ، استفاده از ریدایرکت 301 در سطح سرور است.

نحوه اعمال ریدایرکت 301 در فایل  .htaccess

فایل .htaccess یک فایل پیکربندی برای سرورهای وب آپاچی (Apache) است. برای ریدایرکت، کدهای زیر را به ابتدای فایل .htaccess خود که در ریشه هاست (پوشه public_html) قرار دارد، اضافه کنید:

این کد به سرور می‌گوید هر درخواستی که با http (یعنی HTTPS off است) وارد شد را به صورت دائمی (R=301) به همان آدرس، ولی با پروتکل https هدایت کند.

اقدامات پس از انتقال به HTTPS: بررسی‌ها و تنظیمات تکمیلی

بخش اصلی کار تمام شد. اما بعد از انتقال به HTTPS چه اقداماتی باید انجام دهیم؟ برای جلوگیری از بروز مشکلات، این چک‌لیست نهایی را دنبال کنید.

1. رفع خطای Mixed Content (محتوای ترکیبی)

خطای Mixed Content زمانی رخ می‌دهد که صفحه اصلی شما با HTTPS بارگذاری می‌شود، اما برخی از منابع آن  (مانند تصاویر، فایل‌های CSS یا جاوااسکریپت) هنوز از طریق HTTP فراخوانی می‌شوند. مرورگرها این وضعیت را ناامن تلقی می‌کنند و ممکن است قفل سبز را نمایش ندهند یا حتی برخی از محتواها را بارگذاری نکنند. برای شناسایی و اصلاح این منابع، می‌توانید از ابزار “Inspector” مرورگر (با زدن کلید F12) و تب “Console” استفاده کنید. در این بخش، تمام خطاهای Mixed Content لیست می‌شوند. سپس باید آدرس این منابع را در کد سایت خود پیدا کنید و http آن‌ها را به https تغییر دهید. این یکی از شایع‌ترین مشکلات بعد از تغییر سایت به https است که رفع خطای mixed content  بعد از https برای نمایش صحیح سایت ضروری است.

2. به‌روزرسانی لینک‌های داخلی و خارجی سایت

مطمئن شوید که تمام لینک‌های داخلی (منوها، فوتر، لینک‌های درون محتوا) به نسخه HTTPS اشاره می‌کنند. همچنین اگر در پلتفرم‌های دیگری (مانند شبکه‌های اجتماعی) به سایت خود لینک داده‌اید، در صورت امکان آن‌ها را نیز به‌روز کنید.

3. اعمال تغییرات در Google Search Console و  Google Analytics

• Google Search Console (گوگل سرچ کنسول): شما باید یک “Property” جدید برای نسخه HTTPS سایت خود ایجاد کنید. یعنی اگر قبلاً http://yourdomain.com را ثبت کرده بودید، حالا باید https://yourdomain.com را نیز به عنوان یک سایت جدید اضافه کنید. سپس نقشه سایت (Sitemap) جدید خود با آدرس‌های HTTPS را در این پراپرتی جدید ثبت کنید. این گام برای انتقال سایت از http به https در سرچ کنسول حیاتی است.
• Google Analytics: در تنظیمات “Property” و “View” در گوگل آنالیتیکس، آدرس پیش‌فرض (Default URL) را از HTTP به HTTPS تغییر دهید تا آمار بازدیدها به درستی ثبت شود.

4. بررسی فایل robots.txt و  sitemap.xml

مطمئن شوید که فایل robots.txt شما دسترسی ربات‌های گوگل به هیچ بخش مهمی از سایت را مسدود نکرده باشد. همچنین بررسی کنید که آدرس نقشه سایت (Sitemap) در این فایل به نسخه HTTPS اشاره کند و خود فایل sitemap.xml  نیز حاوی لینک‌های HTTPS باشد.

چگونه از فعال بودن HTTPS در سایتم مطمئن شوم؟

ساده‌ترین راه، باز کردن سایت در مرورگر و بررسی وجود قفل امنیتی در نوار آدرس است. برای بررسی دقیق‌تر، از ابزارهای آنلاین مانند Qualys SSL Labs Test استفاده کنید که یک گزارش کامل از وضعیت پیکربندی SSL/TLS سرور شما ارائه می‌دهد.

حل مشکلات رایج پس از انتقال به HTTPS

گاهی ممکن است پس از مهاجرت از http به https با چالش‌هایی روبرو شوید. در اینجا به برخی از آن‌ها می‌پردازیم.

• مشکلات پرفورمنس (سرعت سایت) پس از انتقال: در گذشته، فرآیند رمزگذاری SSL می‌توانست کمی بار اضافی به سرور اضافه کند و باعث کندی جزئی سایت شود. اما امروزه با وجود پروتکل‌های مدرنی مانند HTTP/2 که فقط روی بستر HTTPS کار می‌کنند، انتقال به این پروتکل نه تنها باعث کندی نمی‌شود، بلکه می‌تواند به افزایش سرعت بارگذاری سایت شما نیز کمک کند. اگر با کندی مواجه شدید، احتمالاً مشکل از جای دیگری (مانند تنظیمات نادرست سرور یا رفع خطای mixed content بعد از https) است.
• مشکلات مربوط به تصاویر و فایل‌های رسانه‌ای: این مشکل معمولاً همان خطای “Mixed Content” است که بالاتر توضیح داده شد. اگر تصاویر یا ویدیوهای شما پس از انتقال نمایش داده نمی‌شوند، به احتمال زیاد آدرس آن‌ها هنوز با http  فراخوانی می‌شود. با اصلاح این آدرس‌ها مشکل حل خواهد شد.

آیا انتقال به HTTPS باعث از دست دادن رتبه سئو می‌شود؟

خیر. اگر تمام مراحل، به خصوص ریدایرکت 301، به درستی انجام شود، نه تنها رتبه سئوی شما از بین نمی‌رود، بلکه در بلندمدت به دلیل سیگنال مثبت رتبه‌بندی و افزایش اعتماد کاربران، تأثیر مثبتی نیز خواهد داشت. از دست دادن رتبه معمولاً به دلیل اجرای ناقص فرآیند (مانند عدم ریدایرکت صحیح یا ثبت نکردن نسخه جدید در سرچ کنسول) رخ می‌دهد.

نتیجه‌گیری: جمع‌بندی و توصیه‌های نهایی

انتقال از HTTP به HTTPS یک گام اساسی برای ساختن یک وب‌سایت امن‌تر، سریع‌تر و قابل اعتمادتر است. همان‌طور که دیدیم، مزایای اصلی HTTPS شامل افزایش امنیت داده‌های کاربران، کسب اعتماد آن‌ها از طریق نماد قفل در مرورگر و بهبود جزئی در رتبه‌بندی گوگل است.

با دنبال کردن این راهنمای گام‌به‌گام، شما می‌توانید این فرآیند را با اطمینان کامل انجام دهید. به یاد داشته باشید که اهمیت بررسی‌های مداوم پس از انتقال بسیار بالاست. همیشه سایت خود را برای خطاهای احتمالی مانند محتوای ترکیبی بررسی کنید و از ابزارهای آنلاین برای نظارت بر سلامت گواهینامه SSL خود بهره ببرید. دنیای امنیت وب دائماً در حال تغییر است؛ بنابراین توصیه به به‌روز نگه داشتن دانش در زمینه امنیت وب، بهترین سرمایه‌گذاری برای آینده وب‌سایت شماست.